Cổ phiếu small-cap thường được nhắc đến như những khoản đầu tư tốt do được định giá thấp và có tiềm năng phát triển thành những cổ phiếu big-cap, nhưng định nghĩa của cổ phiếu small cap lại thay đổi theo thời gian. Một cổ phiếu được xem là big-cap vào năm 1980 lại chỉ là cổ phiếu small-cap ngày nay. Bài viết này sẽ xác định các loại “caps” (các cấp độ vốn hóa) và cung cấp thêm thông tin để giúp nhà đầu tư hiểu các thuật ngữ thường được hiểu như là điều hiển nhiên.
Trước nhất, chúng ta cần định nghĩa “cap”, ám chỉ cụm từ “market capitalization” – vốn hóa thị trường – và được tính bằng cách nhân giá của một cổ phiếu với số lượng cổ phiếu đang lưu hành. Nói một cách tổng quát, từ này tượng trưng cho sự ước định “giá trị thị trường” của một công ty; tuy nhiên cần lưu ý rằng trong khi đây là khái niệm chung về vốn hóa thị trường để tính tổng giá trị thị trường của một công ty, trên thực tế bạn cần phải cộng thêm vào giá trị thị trường của các loại trái phiếu của công ty đã được giao dịch rộng rãi.
Cổ phiếu big-cap (big-cap stocks) ám chỉ những công ty lớn nhất giao dịch trên sàn chứng khoán như General Electric giao dịch trên sàn NYSE (NYSE: GE) và IBM (NYSE: IBM). Chúng còn được gọi là chứng khoán “blue chip” (chứng khoán cao cấp). “Lớn” (“Big”) được xem là ít rủi ro trong khi “nhỏ” (“small”) hàm ý nhiều rủi ro. Tuy nhiên, trên thực tế trường hợp của Enron (NYSE: ENE), lại không phải là một giả định tốt. Tuy nhiên, sự thật vẫn là các công ty càng lớn thì càng khó sụp đổ.
Định nghĩa vốn hóa lớn (big/large cap) và vốn hóa nhỏ (small cap) khác biệt không đáng kể giữa các trung tâm môi giới và đã thay đổi theo thời gian. Những khác biệt về định nghĩa của các trung tâm môi giới là tương đối hời hợt và chỉ là vấn đề dành cho các công ty đang nằm mấp mé giữa hai loại mức vốn hóa này. Việc phân loại là quan trọng đối với các công ty đang ở ranh giới giữa hai loại vốn vì các quỹ hỗ tương sử dụng nó để quyết định mua loại chứng khoán nào.
Nội dung chi tiết
Những định nghĩa gần đúng
- Vốn hóa lớn (Big Cap)– vốn hóa thị trường tối thiểu 10 tỷ USD
- Vốn hóa trung bình (Mid Cap) – từ 2 tỷ USD đến 10 tỷ USD
- Vốn hóa nhỏ (Small Cap) – từ 300 triệu USD đến 2 tỷ USD
- Vốn hóa cực nhỏ (Micro Cap) – từ 50 triệu USD đến 300 triệu USD
- Vốn hóa siêu nhỏ (Nano Cap) – dưới 50 triệu USD
Việc phân loại vốn hóa trên đây gia tăng theo thời gian cùng với các chỉ số thị trường. Trong những năm đầu của thập kỷ 1980s, một cổ phiếu big-cap có vốn hóa thị trường là 1 tỷ USD. Ngày nay, mức vốn này được xem là vốn hóa nhỏ. Điều còn lại cần phải xem xét là liệu những mức phân loại này có giảm hay không khi thị trường giảm. Các cổ phiếu big-cap thu hút hầu hết sự quan tâm của Wall Street vì đây chính là nơi mà việc kinh doanh ngành ngân hàng đầu tư sinh lợi diễn ra. Tuy nhiên, những cổ phiếu big-cap chỉ đại diện cho một thiểu số rất ít các loại cổ phiếu được giao dịch trên sàn. Đa số các cổ phiếu thuộc loại có vốn hóa nhỏ hơn, và đây chính là nơi mà giá trị được xác định. Để chứng minh điều này, chúng tôi khảo sát dữ liệu Baseline của 10.721 cổ phiếu và tìm thấy rằng 88% cổ phiếu nằm ở những thị trường vốn hóa nhỏ hơn.
Siêu lớn (Mega Cap): Vốn tư bản hóa Mega 10 0.1%(over $200 billion)Big Cap: Vốn tư bản hóa lớn 374 3.5%Mid Cap: Vốn tư bản hóa trung binh 794 7.4%Small Cap: Vốn tư bản hóa nhỏ 1,888 17.6%Micro Cap: Vốn tư bản hóa Micro 2015 18.8%Nano Cap: Vốn tư bản hóa Nano 1699 15.8%
Việc phân định vốn hóa lớn và nhỏ cũng gắn liền với trung tâm giao dịch chứng khoán chính và các chỉ số giao dịch, là các yếu tố cũng dẫn đến những nhầm lẫn. Chỉ số Công nghiệp Dow Jones được xem như chỉ bao gồm các cổ phiếu big-cap trong khi đó Nasdag thường được xem là bao gồm cả cổ phiếu small-cap. Nói chung, những nhận thức này là đúng trước năm 1990, nhưng lại sau đó đã thay đổi. Kể từ khi có sự bùng nổ về khoa học kỹ thuật, các mức vốn hóa thị trường (market caps) của những giao dịch và chỉ số giao dịch chứng khoán thay đổi và chồng chéo lên nhau. Tuy nhiên, mức vốn hóa thị trường bình quân của chỉ số Dow Jones vẫn duy trì ở mức cao hơn mức vốn hóa thị trường bình quân của chỉ số Nasdaq 100.
Dưới đây là một số điểm chính cần ghi nhớ:
Những phân định về mức độ vốn hóa lớn và nhỏ là chủ quan, tương đối và thay đổi theo thời gian.
Mức vốn hóa lớn không luôn luôn có nghĩa là ít rủi ro, tuy nhiên các cổ phiếu có vốn hóa lớn hầu hết được các nhà phân tích Wall Street theo dõi sát sao.
Tuy nhiên, nhìn chung, sự quan tâm này có nghĩa là không có giá trị nào giữ vai trò chính trên vũ đài big-cap (vốn hóa lớn).
Theo quan điểm của các nhà đầu tư:
Các cổ phiếu small-cap (vốn hóa nhỏ) thường có danh tiếng không tốt. Hệ thống truyền thông đại chúng thường tập trung vào mặt tiêu cực của loại cổ phiếu này, cho rằng small caps là rủi ro, thường xuyên không trung thực và thiếu chất lượng mà nhà đầu tư cần phải đòi hỏi đối với một công ty. Chắc chắn, đây là tất cả các mối quan tâm hợp lý đối với bất kỳ công ty nào, tuy nhiên tiếp theo sau các vụ bê bối Enron & Worldcom, chắc chắn có một sự tranh luận rằng qui mô công ty chỉ trở thành vấn đề cần xem xét khi có sự cố xảy ra. Trong bài viết này chúng tôi sẽ nêu lên một số các yếu tố quan trọng nhất bao gồm mặt xấu và mặt tốt của thế giới small-cap. Hiểu biết các yếu tố này bạn sẽ có khả năng tốt hơn khi quyết định xem việc đầu tư vào các công ty có vốn tư bản hóa nhỏ có đúng đối với bạn hay không.
Các mặt Tích cực / Những thuận lợi
Khi bạn nhắm đến các cổ phiếu small-cap, một số yếu tố tích cực sẽ làm lu mờ một số thuộc tính tiêu cực. Chúng tôi trình bày dưới đây ba trong số các lý do thuyết phục nhất vì sao các công ty small caps xứng đáng được có mặt trong danh mục đầu tư của các nhà đầu tư.
1) Tiềm năng tăng trưởng to lớn
Hầu hết các công ty có mức vốn hóa lớn (large-cap) thành công đã bắt đầu từ 1 công ty nhỏ. Small caps (các công ty có vốn hóa nhỏ) cung cấp cho nhà đầu tư cá nhân cơ hội để đầu tư vào công ty ngay từ những ngày đầu. Mọi người đều nói về việc tìm kiếm một Microsoft, một Wal-Mart hay Home Depot kế tiếp, vì tại một thời điểm các công ty trên đã từng là small caps, là những viên kim cương chưa gọt giũa. Nếu như bạn nhìn thấy trước được việc đầu tư vào các công ty này từ giai đoạn đầu, thậm chí một khoản đầu tư khiêm tốn nhất cũng sẽ tăng trưởng thành một số tiền khổng lồ.
Bởi vì các small caps chỉ là các công ty có tổng giá trị nhỏ, chúng có khả năng tăng trưởng theo cách mà đơn giản là bất khả thi đối với các công ty lớn. Một công ty lớn, có vốn hóa thị trường trong khoảng từ 1 tỷ USD đến 2 tỷ USD, không có cùng tiềm năng tăng trưởng qui mô gấp đôi như một công ty có vốn hóa thị trường 500 triệu USD. Ở một số điểm bạn không thể giữ được sự tăng trưởng ở tốc độ nhanh như thế hoặc bạn sẽ trở nên to lớn hơn toàn bộ nền kinh tế! Vì thế, nếu bạn đang muốn tìm kiếm các công ty tăng trưởng cao, small caps sẽ cho bạn điều này.
2) Hầu hết các quỹ hỗ tương không đầu tư vào các small caps.
Không phải là khác thường khi các quỹ hỗ tương bỏ ra hàng trăm triệu đô-la đầu tư vào một công ty. Hầu hết các công ty small caps không có vốn hóa thị trường để hỗ trợ cho qui mô đầu tư này. Để mua một vị trí đủ lớn nhằm tạo nên một sự khác biệt với hoạt động của quỹ đầu tư của họ, một nhà quản lý quỹ sẽ phải mua 20% giá trị công ty đó hay hơn. Ủy ban Giao dịch Chứng khoán (SEC) áp đặt những quy tắc kiểm soát nghiêm ngặt lên các quỹ hỗ tương nhằm tạo khó khăn cho các quỹ trong việc thiết lập các vị trí ở tầm cỡ như thế. Việc này tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư cá nhân là những người có khả năng nhận ra các công ty có tiềm năng hứa hẹn và tham gia vào trước khi các tổ chức đầu tư nhảy vào. Khi các tổ chức tham gia đầu tư, họ sẽ thực hiện điều đó theo một phương thức qui mô lớn, mua nhiều cổ phiếu và thúc đẩy giá cổ phiếu tăng lên.
3) Các công ty small caps thường ít được nhận biết
Thuộc tính thứ ba của các công ty small caps rất quan trọng. Điều chúng tôi muốn nói ở đây là các công ty small caps thường có rất ít thông tin được phân tích, truyền thông ra bên ngoài và thu hút rất ít hoặc không thu hút được sự quan tâm từ Wall Street. Điều này có ý nghĩa đối với các nhà đầu tư cá nhân, vì thế giới small cap rất ít được báo cáo hoặc thậm chí chưa được khám phá ra, khả năng các cổ phiếu small-cap được định giá không phù hợp là rất cao, điều này tạo cơ hội thu lợi từ sự không hiệu quả gây ra bởi việc thiếu nhiệt tình đưa tin, sự kiện về một khu vực riêng biệt của thị trường.
Các mặt Tiêu cực / Những bất lợi
1) Rủi ro
Dù các các cổ phiếu small caps biểu thị những đặc tính hấp dẫn, thực tế vẫn có mặt bất lợi. Số tiền mà bạn đầu tư vào các cổ phiếu small caps sẽ là tiền mà bạn có thể chịu mức rủi ro cao hơn nhiều so với các cỗ máy tạo ra tiền đã chứng minh như large caps hay blue chips.
Thường đa số giá trị của một công ty small cap dựa trên xu hướng tiềm năng phát triển mạnh của họ, tuy nhiên họ chưa xây dựng được mô hình kinh doanh kiểu mẫu. Đây chính là điểm mà nhiều rủi ro xảy đến. Không có bao nhiêu công ty có thể tái tạo điều mà Công ty bán lẻ khổng lồ Wal-Mart Mỹ đã từng làm, đặc biệt là mở rộng mạng lưới bán lẻ từ một cửa hàng nhỏ kiểu gia đình ở Arkansas thành một chuổi hàng ngàn điểm bán lẻ khắp nước. Các công ty small caps thường không ổn định, đơn giản chỉ vì qui mô của chúng – một khối lượng giao dịch nhỏ cũng đủ thay đổi giá cả. Đối với một công ty small cap, dao động trong khoảng 5% hay hơn trong một ngày giao dịch là bình thường, điều mà một số nhà đầu tư không thể chấp nhận.
2) Thời gian
Tìm thời gian để phát hiện một công ty small cap là một công việc khó khăn – các nhà đầu tư phải được chuẩn bị để thực hiện một số nghiên cứu nghiêm túc, việc này có thể làm nản lòng. Các chỉ số tài chính và tỷ lệ tăng trưởng của các công ty lớn được công bố rộng rãi, nhưng của các công ty nhỏ thì không. Bạn phải tự làm tất cả các con số, việc này có thể rất là chán ngắt, mệt mỏi và tốn nhiều thời gian. Đây chính là mặt không tốt của các công ty small caps: có rất ít bản báo cáo – phân tích từ các chuyên gia để nhà đầu tư có cái nhìn tổng quát và đầy đủ về một small-cap.
Và vì thiếu thông tin có sẵn về một công ty small-cap, so với các công ty large caps như GE và Microsoft là hai công ty thường xuyên được các phương tiện truyền thông đại chúng đưa tin, bạn sẽ không nghe bất kỳ thông tin nào trong nhiều tuần từ nhiều công ty nhỏ. Theo luật định, các công ty này phải thông báo lợi nhuận hàng quý của họ, tuy nhiên các nhà đầu tư yêu cầu nhiều hơn sẽ phải gặp rất nhiều khó khăn để tìm ra được bất kì thông tin nào.
Kết luận
Chắc chắn điều cần nói là các cơ hội tăng trưởng mà các chứng khoán small-cap có thể đem đến cho các nhà đầu tư, cùng với các cơ hội tăng trưởng này là rủi ro gia tăng. Nếu bạn có khả năng chịu đựng được mức độ rủi ro tương đối cao hơn so với công ty large-cap, thăm dò thế giới small-cap là việc bạn nên thử. Ngược lại, nếu bạn không thích rủi ro quá cao, tham gia vào trò chơi cảm giác mạnh với giá cổ phiếu small-cap có thể không phù hợp với bạn. Nếu bạn thực hiện bất cứ một sự đầu tư nào vào chứng khoán small-cap, hãy chỉ sử dụng vốn có thể chịu đựng rủi ro.
Đánh giá một công ty có cấp độ vốn hóa cực nhỏ (micro cap)
Hãy nghĩ đến điều to lớn. Đây thường là khẩu hiệu sống của hầu hết các nhà đầu tư thành công nhất. Nhưng đôi khi, những ý tưởng lớn và lợi nhuận cao đôi khi lại đến từ những đầu tư nhỏ. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chỉ cho bạn làm thế nào để phát hiện ra và đánh giá một công ty thành công trong thị trường vốn hóa cực nhỏ (micro).
Có gần 9.000 chứng khoán được giao dịch ở Mỹ. Hầu hết các nhà đầu tư nghĩ ngay đến các công ty lớn nhất được giao dịch ở các trung tâm giao dịch chứng khoán lớn, như là Dow Jones Industrial Average, hay S&P 500 hoặc Nasdaq. Nhưng cũng có không ít cổ phiếu nhỏ không được chú ý và bị đánh giá sai lệch xứng đáng có được cái nhìn sâu sắc hơn.
Vốn cổ phần nhỏ (Mini Equities)
Nói về các công ty nhỏ, chúng tôi sẽ nói về vốn cổ phần “Mini-Me” – các công ty micro-cap (công ty có mức vốn hóa micro). Các công ty này có vốn hóa thị trường trong khoảng từ 50 triệu USD đến 300 triệu USD. Đặc tính của các công ty này là giao dịch trên sàn OTCBB (Over-the-Counter Bulletin Board) hoặc sàn giao dịch Nasdaq. Mặc dù ít được các nhà phân tích Wall Street nói đến, các công ty micro-caps không phải là hoàn toàn không được biết đến; nói cách khác, thực tế bạn sẽ tìm thấy nhiều tên tuổi bạn biết được xếp vào loại micro-cap.
Tên chỉ số 5 năm (kể từ 31/3/2007)Chỉ số Russell 2000 10,95%Chỉ số Russell Microcap 13,09%S&P 500 6,25%Nguồn: Standard & Poors, RussellMinh họa 2: Các công ty Micro-caps đạt thành quả tốt hơn cả large caps và small caps
Các công ty micro-caps có thể đa dạng hóa đáng kể danh mục đầu tư của bạn. Loại tài sản này có sự tương quan rất thấp với các loại tài sản khác ở Mỹ (ví dụ chỉ ở mức 0,60 so với S&P 500 trong giai đoạn 1972 – 2006), và cũng ít tương quan với vốn cổ phần quốc tế và các chứng khoán có thu nhập cố định. Tuy nhiên, như trong Minh họa 1, các công ty micro-caps có rủi ro cao hơn so với vốn cổ phần khác.
Phân tích các công ty Micro-caps
Các công ty Micro-caps không làm phát sinh các phí ngân hàng đầu tư có lãi cho các công ty Wall Street, vì thế rất ít khi các công ty này được các nhà phân tích thường xuyên nghiên cứu đưa tin. Do vậy, có thể sẽ tốn rất nhiều thời gian và nỗ lực để phân tích một công ty nhỏ hơn là phân tích một công ty lớn, và có ít báo cáo được công bố hơn đồng nghĩa với việc nhà đầu tư phải thực hiện các nghiên cứu ban đầu nhiều hơn. Kết quả là các chứng khoán micro-cap thường không được giao dịch ở mức giá trọn vẹn của chúng, tạo nên sự kém hiệu quả về giá, từ đó các nhà đầu tư hiểu biết có thể hưởng lợi.
Khi phân tích một công ty micro-cap, phương pháp thực hiện cũng giống như phân tích một công ty lớn; chỉ là những gì bạn nhấn mạnh trong bản phân tích sẽ khác. Giống như bất cứ đầu tư tiềm năng nào, bạn có thể phải bắt đầu tiến hành đánh giá giá chứng khoán hiện tại so với khoảng giá cao/thấp 52 tuần. Bạn có thể nhìn lướt qua các chỉ số định giá, chẳng hạn như giá/thu nhập mỗi cổ phần hay giá/giá trị sổ sách để xem giá cổ phiếu như vậy là rẻ hay đắt. Bạn có thể sẽ phải xem xét các báo cáo tài chính của công ty để nghiên cứu xem lợi nhuận ròng tính trên tổng doanh thu đạt được là bao nhiêu, nợ vay so với tổng nguồn vốn của công ty cao như thế nào và có phải công ty đang kinh doanh tạo ra tiền mặt hay đốt hết lượng tiền mặt đang có.
Không làm ra tiền
Điều mà bạn có thể khám phá ra là nhiều công ty micro-cap chưa làm ra tiền. Có thể là chưa có lãi, vì thế các chỉ số đánh giá chứng khoán truyền thống không làm nên ý nghĩa gì. Bạn cũng có thể chú ý đến một sự thâm hụt khá lớn vào vốn chủ sở hữu của các cổ đông. Đừng quá lo lắng! Những điều này có thể là dấu hiệu cho thấy công ty đang trong giai đoạn đầu của sự tăng trưởng vượt bậc.
Với một công ty micro-cap, cách bạn nghiên cứu có thể sẽ hoàn toàn trái ngược. Không giống như các công ty large cap, nơi mà dữ liệu tài chính trong quá khứ là cánh cửa sổ hướng đến tương lai, thì đối với cổ phiếu micro-cap thông tin phi tài chính lại có nhiều giá trị hơn. Bạn cần phải dành đến 80% nỗ lực của bạn cho việc tìm hiểu chiến lược kinh doanh và mô hình kinh doanh của công ty, đảm bảo đội ngũ quản lý đúng là đội ngũ có năng lực phát triển công ty, chắc chắn ngành công nghiệp mà công ty đang hoạt động đang phát triển lớn mạnh, và phán đoán xem có phải công ty này tốt hơn các đối thủ và tốt hơn như thế nào. Bạn nên chỉ dành 20% thời gian của bạn cho việc xem xét các kết quả tài chính hiện tại.
Đối với một công ty nhỏ đang phát triển, các báo cáo tài chính đều trở thành lạc hậu ngay từ phút chúng được hoàn tất. Tuy nhiên hãy chắc chắn là công ty có nộp hồ sơ báo cáo tài chính với SEC, và đúng thời gian hạn định. Khi một công ty OTCBB không lập hồ sơ báo cáo đúng hạn, công ty này sẽ được chiếu cố cho thêm một thời gian ngắn nhưng rồi sau đó nó sẽ bị đưa ra khỏi sàn giao dịch. Việc lập hồ sơ báo cáo tài chính chậm trễ, cũng như là có nhiều vấn đề kiểm toán không bình thường, là những cảnh báo quan trọng cần chú ý.
Có thông tin về các xu hướng ngành và người tiêu dùng là rất quan trọng, nếu bạn muốn thành công trong việc chọn lựa công ty thành công từ những công ty thất bại. Những tiến bộ về kỹ thuật và thay đổi về thị hiếu và phong cách sống của người tiêu dùng có thể tạo nên hoặc phá vỡ cả các công ty lớn mạnh nhất. Những nghiên cứu tập trung hướng về tương lai, giống như những dự đoán theo khuynh hướng guru Faith Popcorn, có thể là đầu mối đưa bạn đến những thương hiệu mới nhất, các quan điểm và tư tưởng sắp làm rung chuyển thế giới.
Các câu hỏi cần suy nghĩ
Có phải công ty này đã phát minh ra một sản phẩm hay dịch vụ hấp dẫn thâm nhập được vào một ngách độc đáo của thị trường?Có phải công ty có một cách làm mọi việc tốt hơn?Có phải sản phẩm mà công ty đang cung cấp sẽ nằm trong nhu cầu trong tương lai, cho dù chu kỳ kinh tế có như thế nào? Tuy nhiên, hứa hẹn siêu lợi nhuận khi đầu tư vào cổ phiếu micro-cap sẽ có cái giá của nó. Tính thanh khoản thường hạn chế, nghĩa là bạn có thể không bán được một cổ phiếu micro-cap đủ nhanh để tối thiểu hóa những mất mát khi sự việc diễn biến sai. Hơn nữa, một nhà đầu tư cá nhân đào sâu nghiên cứu ban đầu sẽ khó khăn. Cần phải cảnh báo bạn rằng các công ty này giống như là pháo hoa: chúng có thể biến mất nhanh chóng như khi bừng sáng trên bầu trời. Hãy cẩn trọng và chỉ liều lĩnh số tiền bạn sẵn sàng chấp nhận để mất. Và hãy nhớ rằng định giá vốn cổ phần micro-caps có thể là công việc thử thách đặc biệt nếu như bạn không quen thuộc với kỹ thuật định giá phi-truyền thống.
Có được thông tin về Micro-Cap
Làm thế nào bạn có thể đầu tư vào các công ty micro-caps nếu bạn không có thời gian hay kỹ năng thực hiện sự kiểm tra rà soát cần thiết? Xem xét đầu tư vào các quỹ giao dịch-chứng khoán theo dõi một chỉ số micro-cap, chẳng hạn như Chỉ số Micro-Cap Russell. Ngoài ra, bạn nên tìm hiểu những ý tưởng nghiên cứu tự do từ các công ty nghiên cứu độc lập. Những công ty này ấn hành các báo cáo cổ phiếu về nhiều công ty micro-cap lý thú có thể đưa vào danh mục vốn đầu tư của bạn.
